Dev şirketler vergi ödemekten nasıl kaçınıyor? İşte 3 temel sebep!

Türkiye’nin önde gelen büyük şirketlerinin son yıllarda vergi ödemelerinde ciddi düşüşler yaşadığı ve hatta bazı durumlarda vergi ödemediği ortaya çıktı.

Bu durum, mali tabloların derinlemesine incelenmesini ve vergi stratejilerinin daha yakından anlaşılmasını gerektiriyor. Prof. Dr. Murat Batı, Türkiye’deki düşük kurumlar vergisi hasılatının ardındaki sebepleri açıkladı.

1. Vergi harcamaları ve istisnalar

Prof. Dr. Batı, kurumlar vergisi hesaplamasında vergi matrahının hesaplanmasının karmaşık olduğunu belirtiyor. Vergi matrahı, elde edilen hasılattan kanunen kabul edilen giderlerin düşülmesiyle ve kabul edilmeyen giderlerin eklenmesiyle hesaplanıyor. Eğer bu hesaplama sonucunda matrah negatif çıkarsa, firma vergi ödemekten muaf olabiliyor. Batı, 2019’da 28 milyar TL olan vergi harcama kalemlerinin 2024’te 657 milyar TL’ye yükseldiğine ve bu yüksek rakamın 2024’teki kurumlar vergisi hasılatı hedefinin %50’sini oluşturduğuna dikkat çekiyor.

2. Bağışlar ve indirimler

Bağışlar, vergi hesaplamalarında matrahın düşürülmesinde önemli bir rol oynuyor. Kamu yararı statüsüne sahip derneklere veya vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağışlar, matrah hesaplamalarında indirim olarak dikkate alınıyor. Örneğin, 1 milyon TL kazancı olan bir firma, bu meblağın tamamını bir kamu yararı derneğine bağışlarsa, vergi matrahı sıfırlanıyor ve dolayısıyla vergi ödemiyor. Bu strateji, firmaların vergi yükümlülüklerini azaltmalarında etkili bir yöntem olarak öne çıkıyor.

3. Gelirleri düşürüp giderleri şişirme yöntemi

Kurumlar vergisi hasılatını etkileyen diğer bir faktör ise firmaların gelirlerini düşük, giderlerini ise yüksek göstermeleridir. Bu yöntemle, firmalar kazançlarını düşük veya negatif olarak göstererek, daha az vergi ödemeyi başarabiliyorlar. Hazine ve Maliye Bakanlığı, sürekli zarar beyan eden mükellefler arasında riskli görülen 735 firmayı inceleme altına aldığını duyurdu. Bu durum, vergi denetimlerinin sıkılaştırılması gerekliliğini ortaya koyuyor.

Bu faktörler, Türkiye’deki büyük firmaların vergi ödemelerinde yaşadığı düşüşlerin temel nedenlerini açıklıyor. Vergi yükümlülüklerinin şeffaf ve adil bir şekilde yerine getirilmesi için daha sıkı denetimler ve düzenlemeler gerektiği görülüyor. Firmaların vergi stratejilerinin daha iyi denetlenmesi ve istisna ile muafiyetlerin daha dikkatli bir şekilde uygulanması, vergi gelirlerinin artırılması açısından kritik önem taşıyor.