Son verilere göre, TL cinsi tasarruflar uzun süredir reel getiri sağlamıyor. Yıllardır enflasyon ve faiz oranları arasında sıkışan tasarruf sahipleri, bekledikleri kazancı elde edemedi. Peki, bu sürecin temel sebepleri neler?
TL mevduatlarında gerçekçi bir bakış: reel getiriler neden eksik?
Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş, TL mevduatlarının reel getirileri üzerine dikkat çekici analizler yaptı. Yazısında, Ocak 2022'den Ağustos 2024'e kadar olan 32 aylık dönemi ele alarak, yalnızca 5 ay reel getiri sağlandığını belirtti. Yani, tasarruf sahiplerinin büyük kısmı bu dönemde zarar etti. Aktaş, bu getiriden stopaj düşüldüğünde, elde kalan kazancın neredeyse yok denecek kadar az olduğunu vurguluyor.
Özellikle, kısa vadeli mevduat tercih edenlerin bu zarar tablosundan kaçamadığını belirten Aktaş, üç ay ve altı ay vadeli mevduatlarda reel getirinin oldukça düşük olduğunu ifade ediyor. En uzun vadeyi tercih edenler bile reel kazanç elde etmekte zorlanmış durumda.
Vatandaşın kısa vadeli mevduata yönelimi
BDDK verilerine dayanarak, Aktaş Türkiye’deki yaklaşık 6 trilyon TL’lik mevduatın büyük kısmının kısa vadede toplandığını açıklıyor. Bu kısa vadeli tercihin altında yatan temel neden, uzun vadeli mevduatlarda reel getirinin neredeyse hiç olmaması. Özellikle bir yıl vadeli mevduatlarda bile son 32 ayda vatandaşın reel getiri elde edememesi, tasarruf sahiplerinin uzun vadeli birikimlere güvenini kaybetmesine neden oluyor.
Merkez Bankası’nın enflasyon tahminlerine güven yok
Mevcut durumda, Merkez Bankası'nın bir yıl vadeli mevduat faiz oranı %54 olarak açıklanmış durumda. Ancak Aktaş’a göre, enflasyon beklentileri bu oranların altında kalmadığı sürece bu faiz oranları yetersiz. Geçmiş deneyimler de gösteriyor ki, hedeflenen enflasyon oranlarına genellikle ulaşılamıyor.
Merkez Bankası, 2025 yılı Ağustos ayı için enflasyon tahminini %29 olarak açıklamış durumda. Ancak vatandaş, geçmişteki tecrübelerden yola çıkarak bu tahminlere şüpheyle yaklaşıyor. Aktaş, %54’lük bir faiz oranının iyi bir fırsat gibi görünmesine karşın, enflasyonun bu oranı aşma ihtimalinin vatandaşı endişelendirdiğini belirtiyor.
Reel getirilerdeki bu olumsuz tablo, TL birikimi yapanları hayal kırıklığına uğratmaya devam ediyor.